Παγκόσμιος... πόλεμος για το λιμάνι του Πειραιά

του Φώτη Κόλλια

Κινέζοι, Αμερικανοί και... άλλοι στο διαγωνισμό για τον ΟΛΠ. Οι επιδιώξεις των διεκδικητών του 67% στο λιμάνι του Πειραιά που αιφνιδίασαν την Cosco. Τα επόμενα βήματα. Οι «συμπληγάδες» από τις προσφυγές και τις τοπικές αντιδράσεις.

 

Ούτε οι Κινέζοι της Cosco, που θεωρούνταν σίγουροι διεκδικητές του ΟΛΠ από την πρώτη στιγμή, περίμεναν το έντονο ενδιαφέρον που εκδηλώθηκε χθες για το 67% του οργανισμού από παγκόσμιους κολοσσούς στη διαχείριση λιμένων.
Η κάθοδος πανίσχυρων ομίλων πέραν της Cosco, όπως η APM Terminals, η International Container Terminal Services (ICTS) και η αμερικανική Ports America Group Holdings, προκαλεί συζητήσεις στον Πειραιά, όπως και το ενδιαφέρον της επίσης αμερικανικής επενδυτικής Cartesian Capital. Όσο για τη νεοζηλανδικών συμφερόντων Utilico, ο ίδιος όμιλος ελέγχει σοβαρό ποσοστό της ICTS από τις Φιλιππίνες και αρκετοί προβλέπουν πως θα υπάρξει ενιαίο σχήμα.
Οι έξι προσφορές πάντως δείχνουν πως δεν πιστεύουν μόνο οι Κινέζοι στις προοπτικές ανάπτυξης του Πειραιά ως διαμετακομιστικού κένρου στην ευρύτερη περιοχή. Δείχνουν, επίσης, πως το ελληνικό λιμάνι θα αποτελέσει αντικείμενο σκληρού παζαριού μεταξύ διεθνών ομίλων, οι οποίοι ελέγχουν συνολικά περί τους 200 τερματικούς σταθμούς εμπορευματοκιβωτίων ανά τον κόσμο.
Μένει να εξακριβωθεί πώς ακριβώς θα αξιοποιήσει η κυβέρνηση το συγκεκριμένο ενδιαφέρον, με δεδομένη τη σοβαρή προσπάθεια που έχει καταβληθεί τα τελευταία χρόνια μέσω της στενής συνεργασίας με την Cosco.
Υπενθυμίζεται πως κρίσιμες θεσμικές παρεμβάσεις για την αγορά logistcs έχουν εξαγγελθεί, χωρίς να κατατεθούν προς ψήφιση στη Βουλή, με τη συμμετοχή στον διαγωνισμό για τον ΟΛΠ να δείχνει πως ο διεθνής ανταγωνισμός καραδοκεί.
Εντύπωση προκαλεί, για παράδειγμα, η εμφάνιση της Ports America, η οποία μπορεί να διαχειρίζεται περί τους 80 σταθμούς εμπορευματοκιβωτίων σε 42 λιμάνια, αλλά δεν έχει παρουσία εκτός των ΗΠΑ. Ιδιαίτερη συζήτηση γίνεται και για την παρουσία της APM Terminals, η οποία διαχειρίζεται μερικά από τα μεγαλύτερα λιμάνια της Ευρώπης (π.χ. Ρότερνταμ) που απειλούνται από τη συνεχή ενίσχυση του Πειραιά, αλλά και τερματικούς σταθμούς σε ανταγωνιστικά λιμάνια της Μεσογείου όπως το Πορτ Σάιντ στην Αίγυπτο, στη γειτονική Σμύρνη και στην Αλχεθίρας της Ισπανίας (όπου προωθεί και σχέδια αναβάθμισης).
Γι' αυτό αρκετοί αναρωτιούνται πώς ακριβώς θα «κουμπώσει» ένας άλλος διαχειριστής με τους Κινέζους της Cosco που έχουν ήδη αναλάβει τη διαχείριση του μεγαλύτερου τμήματος του σταθμού containers στον Πειραιά.
Εκτός από το διεθνές παζάρι, η παραμονή των διεθνών ομίλων μέχρι το τελικό στάδιο θα εξαρτηθεί και από τις σκληρές διαπραγματεύσεις των επόμενων μηνών για την αλλαγή της κύριας σύμβασης παραχώρησης (master concession).
Πρόκειται για επίπονη διαδικασία καθώς αφορά το σύνολο του λιμανιού (εμπορευματικός τομέα, επιβατηγός ναυτιλία, κρουαζιέρα κ.λπ.) η οποία θα προχωρήσει εν μέσω των σοβαρών τοπικών αντιδράσεων (σχεδόν όλοι οι υποψήφιοι δήμαρχοι του Πειραιά έχουν ταχθεί κατά της πώλησης του ΟΛΠ) και της εκκρεμούς διαδικασίας στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) στο οποίο έχει κατατεθεί σειρά προσφυγών.
Σημειώνεται πως η σημερινή σύμβαση παραχώρησης που έχει υπογράψει ο ΟΛΠ με το ελληνικό δημόσιο (για το σύνολο των δραστηριοτήτων στο λιμάνι) λήγει το 2052. Τώρα πρέπει να αναμορφωθεί ώστε να καλύπτονται απαιτήσεις της Κομισιόν, αλλά και για να συμβαδίζει με τις νέες συνθήκες στην επιβατηγό ναυτιλία κ.λπ.
Συνεπώς ο δρόμος θα είναι μακρύς και ο μεγάλος αριθμός υποψηφίων μεταφράζεται σε πρόσθετους μήνες καθυστέρησης στην ολοκλήρωση του διαγωνισμού. Όσο περιπλέκονται τα πράγματα, για παράδειγμα αν αντιδράσει σθεναρά η νέα δημοτική αρχή, τόσο θα περιορίζονται οι υποψήφιοι.
Κάποιοι θυμίζουν πως και στον διαγωνισμό της ΔΕΠΑ κατέβηκαν στην πρώτη φάση 14 παγκόσμιοι όμιλοι (υπήρξαν και οι σχετικές πανηγυρικές ανακοινώσεις από το ΤΑΙΠΕΔ η διοίκηση του οποίου χθες εξέδωσε προσεκτική ανακοίνωση).
Στο τέλος δεν κατέθεσαν προσφορά ούτε οι Ρώσοι της Gazprom που θεωρούνταν σίγουροι και είχαν σχεδόν «ορκιστεί» εντός του Μεγάρου Μαξίμου πως θα συμμετάσχουν. Η Cosco παραμένει κυρίαρχος του παιχνιδιού αφού ελέγχει το «φιλέτο» του λιμανιού, με μακροχρόνια σύμβαση. Από τους Κινέζους, τη νέα δημοτική αρχή και τους δικαστές του ΣτΕ θα κριθεί η τύχη του ΟΛΠ, επισημαίνουν όσοι παρακολουθούν τη διαδικασία.

Οι μνηστήρες

H Cosco (Hong Kong) Group Limited είναι θυγατρική της China Ocean Shipping (Group) Company και μέσω άλλης θυγατρικής διαχειρίζεται ήδη δύο προβλήτες του ΟΛΠ. Ο κινεζικός όμιλος έχει συμβάλει στην ανάδειξη του Πειραιά στο ταχύτερα αναπτυσσόμενο εμπορικό λιμάνι διεθνώς. Τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο η ΣΕΠ, η θυγατρική της Cosco, διακίνησε στους προβλήτες ΙΙ και ΙΙΙ του Πειραιά 464,6 χιλιάδες εμπορευματοκιβώτια, δηλαδή 32,8% περισσότερα σε σχέση με το πρώτο δίμηνο του 2013. Πέρυσι η εταιρεία διαχειρίστηκε 2,51 εκατ. εμπορευματοκιβώτια, σημειώνοντας άνοδο 19,5%, σε σχέση με το 2012 οπότε και είχε αυξήσει τα μεγέθη της αυτά κατά 77,4% από το προηγούμενο έτος. Μαζί με την προβλήτα Ι που διαχειρίζεται μόνος του ο ΟΛΠ ο Πειραιάς ξεπερνά τα 3,15 εκατ. εμπορευματοκιβώτια και βρίσκεται κοντά στην πρώτη θέση της Μεσογείου.
H Ports America είναι ο μεγαλύτερος φορέας εκμετάλλευσης τερματικών λιμενικών σταθμών στις Ηνωμένες Πολιτείες και λειτουργει σε περισσότερα από 42 λιμάνια με 80 διαφορετικούς επιμέρους σταθμούς. Έχει πάνω από 85 χρόνια πείρας μέσω εταιρειών που έχει απορροφήσει. Η Ports America ανήκει στο επενδυτικό σχήμα Highstar Capital το οποίο κατέχει σημαντικές θέσεις στις αγορές τέτοιων υποδομών. Η Highstar Capital έχει επίσης διαφοροποιημένες επενδύσεις σε τομείς όπως η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, η διαχείριση υδάτων και λυμάτων, η μεταφορά και αποθήκευση φυσικού αερίου, τα ενεργειακά απόβλητα, οι μεταφορές και τα logistics, οι συνδυασμένες μεταφορές (Intermodal), καθώς και στις λιμενικές παραχωρήσεις.
Η APM Terminals ανήκει στον όμιλο του ναυτιλιακού κολοσσού Maersk και είναι ένας από τους μεγαλύτερες διαχειριστές λιμένων του κόσμου. Λειτουργεί παγκόσμιο δίκτυο 64 τερματικών σταθμών σε 39 χώρες στις πέντε ηπείρους, επτά νέα λιμενικά έργα σε εξέλιξη, καθώς και πάνω από 160 επιχειρήσεις σε υπηρεσίες εσωτερικών μεταφορών.
Η Cartesian Capital Group LLC είναι επενδυτική εταιρεία (private equity και venture capital fund) που ειδικεύεται στις εναλλακτικές επενδύσεις σε επιχειρήσεις με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και στις αναδυόμενες αγορές με στόχο την επίτευξη αποδόσεων. Ιδρύθηκε το 2005 και εδρεύει στη Νέα Υόρκη, ενώ διαθέτει γραφεία στη Νότια Αμερική, στην Ευρώπη και στην Ασία.
Η νεοζηλανδικών συμφερόντων επενδυτική εταιρεία Utilico Emerging Markets (UEM) είχε και επισήμως ενδιαφερθεί για τον ΟΛΠ με επιστολή που έστειλε προ μηνών στο υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας. Πίσω από την UEM βρίσκεται ο επενδυτικός όμιλος Morrison & Co και ICM Limited από τη Νέα Ζηλανδία ο οποίος διαθέτει σημαντική παρουσία και στην ευρωπαϊκή αγορά.
Η Utilico, με κεφάλαια περί τα 675 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ, έχει τοποθετημένο περίπου το 22% των διαθεσίμων της σε διαχειριστές λιμένων ανά τον κόσμο. Η Morrison & Co διαχειρίζεται και τον εισηγμένο επενδυτικό όμιλο Infratil Limited ο οποίος έχει παρουσία στους τομείς των μεταφορών και της ενέργειας (ηλεκτροπαραγωγή και φυσικό αέριο) στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία.
Οι Νεοζηλανδοί ελέγχουν σοβαρό ποσοστό και στον έκτο ενδιαφερόμενο για τον ΟΛΠ, την International Container Terminal Services, Inc. (ICTSI) από τις Φιλιππίνες, η οποία στο παρελθόν είχε εκδηλώσει ενδιαφέρον για τον ΟΛΘ.
Η ICTSI, που ιδρύθηκε το 1987 με ορμητήριο τον τερματικό σταθμό της Μανίλας, εξαπλώθηκε την τελευταία 20ετία σε ολόκληρο τον κόσμο και σήμερα έχει παρουσία και σε γειτονικά λιμάνια της Αδριατικής και του Ευξείνου Πόντου. Ελέγχει τον τερματικό σταθμό της Ριέκας στην Κροατία, του Βατούμι στη Γεωργία και τερματικό σταθμό στην Πολωνία. Μεγάλη παρουσία έχει και στη Νότια Αμερική (Βραζιλία, Αργεντινή, Μεξικό κ.α.) και κυρίως στην Ασία (Πακιστάν, Ινδία κ.α.).