ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΙΣ ΔΕΚΟ

Η ανάγκη για παρέμβαση με στόχο την εξυγίανση και τη συγκράτηση και μείωση των δαπανών στις ΔΕΚΟ είναι επιτακτική.

" Τα τελευταία πέντε χρόνια τα συσσωρευμένα ελλείμματα (χρέος) - μόνο των 11 πιο ζημιογόνων ΔΕΚΟ - έχει υπερδιπλασιαστεί από 5,6 δις ευρώ σε 13,2 δις ευρώ.

" Τα ετήσια ελλείμματα των ΔΕΚΟ που σήμερα εποπτεύονται από την Ειδική Γραμματεία ΔΕΚΟ που Υπουργείου Οικονομικών ξεπερνούν το 1,5 δις ευρώ.

" Οι δαπάνες μισθοδοσίας έχουν αυξηθεί κατά περίπου 9% τα τελευταία τρία χρόνια τη στιγμή που η απασχόληση μειώθηκε κατά περίπου 6%.

" Ο δείκτης μισθολογικού κόστους προς έσοδα είναι περίπου 80% ενώ για πέντε μεγάλες ΔΕΚΟ το μισθολογικό κόστος ξεπερνά τα έσοδα (το 2009 στην ΕΘΕΛ ήταν 164% των εσόδων, στον ΗΛΠΑΠ 147,5%, στην ΕΑΣ 143,9%, στον ΗΣΑΠ 110,4% και στην ΤΡΑΙΝΟΣΕ 109,8%).

" Η μέση ετήσια αμοιβή στις ΔΕΚΟ το 2009 ξεπερνούσε τα 40.000 ευρώ και είναι 100% (διπλάσια) από τη μέση αμοιβή στον ιδιωτικό τομέα και 40% υψηλότερη από τη μέση αμοιβή στον υπόλοιπο δημόσιο τομέα.

Ένας μεγάλος πλέον αριθμός ΔΕΚΟ περιλαμβάνονται και συνυπολογίζονται στα στοιχεία της Γενικής Κυβέρνησης, ενώ οι καταπτώσεις εγγυήσεων για τις ΔΕΚΟ που αδυνατούν να ανταποκριθούν στις δανειακές τους υποχρεώσεις καταγράφονται επίσης στα ελλείμματα.

Ειδικότερα η δημοσιονομική επιβάρυνση από τις ΔΕΚΟ συνοψίζεται στα εξής:

" Τα αποτελέσματά τους προστίθενται στο ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης

" Επιχορηγούνται από τον Τακτικό Προϋπολογισμό (ανεξάρτητα αν ανήκουν ή όχι στη Γενική Κυβέρνηση ως στατιστικό δημοσιονομικό μέγεθος)

" Παρουσιάζουν αποτελέσματα με βάση ειδικούς πόρους που έχουν θεσπιστεί προς όφελός τους σε βάρος των πολιτών, καταναλωτών και φορολογούμενων (π.χ. ΕΡΤ)

Με δεδομένη την βούληση της Κυβέρνησης να μην γίνουν απολύσεις και να διατηρηθεί ο δημόσιος χαρακτήρας σε τομείς όπως οι αστικές συγκοινωνίες, προχωράμε σε δύο σημαντικά πεδία παρεμβάσεων. Το πρώτο έχει ως στόχο την ενίσχυση της διαφάνειας και της λογοδοσίας στην οικονομική διαχείριση των ΔΕΚΟ με στόχο των εξορθολογισμό όλων των δαπανών και το δεύτερο αφορά στην εισοδηματικής πολιτική που θα εφαρμοστεί από 1η Ιανουαρίου 2010.

Στο σχέδιο νόμου προβλέπεται η βελτίωση του πλαισίου οικονομικής εποπτείας των ΔΕΚΟ, ώστε να ελεγχθεί το μέγεθος των ελλειμμάτων που επιβαρύνουν άμεσα και έμμεσα τον Τακτικό Προϋπολογισμό, να ενισχυθεί η διαφάνεια και η λογοδοσία στην οικονομική τους διαχείριση. Για το σκοπό αυτό προτείνονται τα εξής μέτρα:

" Κατάργηση εξαιρέσεων κεφαλαίου Α, επέκταση εφαρμογής του νόμου 3429/2005. Κριτήριο για την ένταξη στο κεφάλαιο Α είναι η πλειοψηφική συμμετοχή του δημοσίου σε ΝΠΙΔ (μη εισηγμένα στο ΧΑΑ και συνδεόμενα με αυτά) εκτός και αν η διοίκηση και διαχείριση δεν ασκούνται από το δημόσιο.

" Ένταξη στο πεδίο εποπτείας του Υπουργείου Οικονομικών των ΔΕΚΟ και των ΝΠΙΔ που υπάγονται στην Γενική Κυβέρνηση (η ένταξη αυτή αφορά μόνο στο σκέλος της οικονομικής τους εποπτείας, η λειτουργική εποπτεία παραμένει στα καθ' ύλην αρμόδια υπουργεία). Μεταξύ των "νέων" επιχειρήσεων που θα υπάγονται στην οικονομική εποπτεία του Υπουργείου Οικονομικών είναι το Αττικό Μετρό, η Εγνατία Οδός, η ΕΡΤ, το Κτηματολόγιο ΑΕ, το ΤΡΑΜ.

" Υποβολή τριμηνιαίων οικονομικών καταστάσεων ελεγμένων από Ορκωτούς Ελεγκτές και δυνατότητα επιβολής της υποχρέωσης για συνεπή παροχή οικονομικών δεδομένων στις υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών, ακόμη και με διακοπή της χρηματοδότησης σε περίπτωση μη συμμόρφωσης.

Το σχέδιο νόμου ρυθμίζει επίσης την εισοδηματική πολιτική για τις ΔΕΚΟ από την 1η Ιανουαρίου 2011 ως εξής:

" Θέσπιση ανώτατου πλαφόν 4.000 ευρώ τον μήνα (μικτά) υπολογιζόμενα σε δωδεκάμηνη βάση. Εξαιρούνται Πρόεδροι, Διοικητές και Διευθύνοντες Σύμβουλοι (για τους οποίους ισχύει το πλαφόν που είχε οριστεί με τον νόμο 3833/2010). Η ρύθμιση αυτή αφορά περίπου το 10% των υπαλλήλων των ΔΕΚΟ συνολικά.

" Μείωση αποδοχών κατά 10% σε αποδοχές που ξεπερνούν τα 1.800 ευρώ τον μήνα (μικτά). Απαλλάσσονται τα επιδόματα οικογενειακής κατάστασης και ανθυγιεινής εργασίας. Η ρύθμιση αυτή αφορά προοδευτικά (ξεκινώντας από οριακές μειώσεις στις αποδοχές και φτάνοντας στη μέγιστη μείωση του 10%) σε περίπου 89% των υπαλλήλων των ΔΕΚΟ. Μόνο 11% των υπαλλήλων ΔΕΚΟ έχουν μηνιαίες μικτές αποδοχές κάτω από 1800 ευρώ.

" Σε επίπεδο φορέα, θέσπιση ανώτατης δαπάνης 10% επί των συνολικών δαπανών μισθοδοσίας για αμοιβές όπως υπερωριακής εργασίας, υπερεργασίας, εκτός έδρας, οδοιπορικών, καθώς και εργασίας τις εξαιρέσιμες μέρες. Η ρύθμιση αυτή θα επηρεάσει τους υπαλλήλους ανάλογα με τον τρόπο με τον οποίο η επιχείρηση θα κατανείμει τις αμοιβές.

«Μέγιστη δυνατή μείωση συνολικών αμοιβών ενός εργαζόμενου 25%.»

Παραδείγματα εισοδηματικής πολιτικής ΔΕΚΟ με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου:

1) Μέγιστη δυνατή μείωση συνολικών αμοιβών 25%

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Α

Α) ΜΙΚΤΕΣ ΑΜΟΙΒΕΣ 2010: €5856

Β) ΜΕ ΝΕΟ ΠΛΑΦΟΝ ΘΑ ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΕΙΝΑΙ: €4.000 ( - 31.7%)

Γ) ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ 25%: € 4392 (-25% ΤΟΥ 5856)

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Β

ΜΙΚΤΕΣ ΑΜΟΙΒΕΣ 2010: €3200

ΜΕΓΙΣΤΗ ΔΥΝΑΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΣΤΑ: €2400 (-25% ΕΠΙ ΤΟΥ 3.200)

2) Επιβολή πλαφόν €4.000

Α) ΑΜΟΙΒΗ 2010 ΑΠΟ €4001 ΕΩΣ €5333. ΝΕΑ ΑΜΟΙΒΗ 2011: €4.000

3) Μείωση αποδοχών 10% σε αποδοχές άνω των €1.800

Α) ΑΜΟΙΒΗ 2010 ΑΠΟ €1801-2000

ΝΕΑ ΑΜΟΙΒΗ 2011: €1800

Β) ΑΜΟΙΒΗ 2010: €2200

ΝΕΑ ΑΜΟΙΒΗ 2011: €1980

4) Αμοιβές σε επίπεδο φορέα για υπερωριακή εργασία κλπ

ΣΥΝΟΛΟ ΑΜΟΙΒΩΝ ΦΟΡΕΑ €200 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ

ΣΥΝΟΛΟ ΑΜΟΙΒΩΝ ΓΙΑ ΥΠΕΡΩΡΙΕΣ ΚΛΠ €50 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ

ΝΕΟ ΔΥΝΑΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΑΜΟΙΒΩΝ ΓΙΑ ΥΠΕΡΩΡΙΕΣ ΚΛΠ €20 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ

Βασικά σημεία διατάξεων για ειδικές επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις εργασίας

" Στο πλαίσιο του συστήματος των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, που προσδιορίζεται με τον νόμο 1876/1990, εισάγεται στο συλλογικό Εργατικό Δίκαιο νέα μορφή συλλογικής σύμβασης εργασίας, η "Ειδική Επιχειρησιακή Συλλογική Σύμβαση Εργασίας" (ΕΕΣΣΕ), που κύριο σκοπό έχει τη δημιουργία και διατήρηση θέσεων εργασίας, καθώς και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων.

" Οι όροι της ΕΕΣΣΕ προσδιορίζονται από τους κοινωνικούς εταίρους στο επίπεδο της επιχείρησης σε ετήσια βάση, όπως άλλωστε συμβαίνει και σε όλες τις συλλογικές συμβάσεις. Στο πλαίσιο αυτών των ΕΕΣΣΕ, είναι δυνατόν οι μισθοί να αποκλίνουν από την αντίστοιχη κλαδική συλλογική σύμβαση εργασίας, μέχρι το κατώφλι της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας, και να προσδιορίζεται ο αριθμός των θέσεων εργασίας, καθώς και λοιποί όροι, όπως μερική απασχόληση, εκ περιτροπής εργασία, διαθεσιμότητα, διάρκεια εφαρμογής, περιλαμβανομένων τυχόν όρων για τη διαδικασία επανόδου στην κανονική εφαρμογή των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων εργασίας.

" Λόγω του ειδικού τους χαρακτήρα, οι ΕΕΣΣΕ δεν καλύπτονται από την αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων, ούτε εφαρμόζονται σε αυτές τυχόν επεκταθείσες κλαδικές συλλογικές συμβάσεις.

" Οι ΕΕΣΣΕ μπορούν να συναφθούν και σε επιχειρήσεις με λιγότερους από 50 εργαζόμενοι, όπου αν δεν υπάρχει επιχειρησιακό σωματείο, οι εργαζόμενοι εκπροσωπούνται από την κλαδική οργάνωσή τους ή την αντίστοιχη ομοσπονδία .

" Προκειμένου να συναφθεί ΕΕΣΣΕ, τα ενδιαφερόμενα μέρη, με κοινή αιτιολογημένη έκθεσή τους καταθέτουν αυτή στο Συμβούλιο Κοινωνικού Ελέγχου Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΚΕΕ) που διατυπώνει απλή γνώμη, για τη σκοπιμότητά της.

" Τα αποτελέσματα εφαρμογής των ΕΕΣΣΕ στους μισθούς, στην απασχόληση, στη παραγωγικότητα και στην ανταγωνιστικότητα θα εξαρτηθούν από την ωριμότητα και την ενεργό συμμετοχή των συμβαλλομένων μερών. Η από κοινού αντιμετώπιση των προβλημάτων με πνεύμα καλόπιστου διαλόγου, αντικειμενικότητας στην πληροφόρηση και συμμετοχή στην ευθύνη αποτελούν προϋποθέσεις για την επίτευξη των στόχων τους.

Βασικά σημεία Διαδικασίας Επίλυσης Συλλογικών Διαφορών

" Το σύστημα επίλυσης συλλογικών διαφορών με τη μεσολάβηση και τη διαιτησία, που προβλέπεται στο Ν. 1876/1990, βελτιώνεται με βάση την εμπειρία 18 ετών λειτουργίας του θεσμού.

" Προβλέπεται ρητά η εφαρμογή της αρχής της ορθής κρίσης, της αντικειμενικότητας και της αμεροληψίας κατά τη διαδικασία μεσολάβησης και διαιτησίας.

" Προβλέπεται ρητά η μεσολάβηση και η διαιτησία να λαμβάνει υπόψη την οικονομική κατάσταση και την εξέλιξη της ανταγωνιστικότητας της παραγωγικής δραστηριότητας, στην οποία αναφέρεται η συλλογική διαφορά.

" Η προσφυγή στη διαιτησία μπορεί να γίνεται σε οποιοδήποτε στάδιο των διαπραγματεύσεων με κοινή συμφωνία των μερών ή μονομερώς στις εξής περιπτώσεις:

α) από οποιοδήποτε μέρος, εφόσον το άλλο μέρος αρνήθηκε τη μεσολάβηση , ή

β) από οποιοδήποτε μέρος μετά τη υποβολή της πρότασης μεσολάβησης, εφόσον και τα δύο μέρη προσήλθαν και συμμετείχαν στη διαδικασία μεσολάβησης.

" Η προσφυγή στη διαιτησία περιορίζεται στον καθορισμό βασικού ημερομισθίου ή/και βασικού μισθού. Για τα λοιπά θέματα μπορεί να συνεχιστεί οποτεδήποτε η συλλογική διαπραγμάτευση προκειμένου να συναφθεί συλλογική σύμβαση εργασίας.

" Ενισχύεται ο ρόλος των κοινωνικών εταίρων στη διοίκηση του ΟΜΕΔ και την επιλογή και αξιολόγηση των μεσολαβητών- διαιτητών.

" Το Διοικητικό Συμβούλιο του ΟΜΕΔ από 11μελές γίνεται 7μελές, με 6 εκπροσώπους των κοινωνικών εταίρων (3 εκπρόσωποι της ΓΣΕΕ και από ένας εκπρόσωπος από τον ΣΕΒ, την ΓΣΕΒΕΕ και την ΕΣΕΕ) και έναν Πρόεδρο, ο οποίος επιλέγεται με ομόφωνη απόφαση των 6 μελών του Δ.Σ. Στο Δ.Σ. προβλέπεται η συμμετοχή, ως παρατηρητή χωρίς δικαίωμα ψήφου, ενός εκπροσώπου του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης. Όλες οι αποφάσεις του Δ.Σ. λαμβάνονται με την ομόφωνη απόφαση και των 7 μελών του.

" Οι κοινωνικοί εταίροι που συμβάλλονται για την κατάρτιση της εθνικής γενικής συλλογικής σύμβασης εργασίας, μετά την παρέλευση 3 ετών από τη ισχύ του νέου νόμου, αξιολογούν την αποτελεσματικότητα του θεσμού Μεσολάβησης και Διαιτησίας, και προτείνουν προς τον Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης τη διατήρηση, κατάργηση ή τροποποίηση των ρυθμίσεών του.

Διατάξεις για την ευελιξία της αγοράς εργασίας και την απλούστευση εφαρμογής της εργατικής νομοθεσίας

" Επανακαθορίζεται ο τρόπος υπολογισμού της αμοιβής όσων εργάζονται με μερική απασχόλησης, ώστε η αμοιβή τους, συμπεριλαμβανομένης της αμοιβής από τυχόν πρόσθετη εργασία, πέρα από αυτή που έχει συμφωνηθεί, να είναι ανάλογη με της αμοιβή του συγκρίσιμου εργαζόμενου (δηλαδή του εργαζόμενου πλήρους απασχόλησης σε ανάλογη θέση εργασίας), χωρίς προσαυξήσεις.

" Επεκτείνεται ο χρόνος της διαθεσιμότητας των εργαζομένων στις επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα από 6 σε 9 μήνες.

" Επανακαθορίζεται η διάρκεια της απασχόλησης εργαζομένων σε έμμεσο εργοδότη (με τυχόν παρατάσεις) στους 36 μήνες από 18 που είναι σήμερα. Μετά την πάροδο των 36 μηνών ο εργαζόμενος θεωρείται ότι έχει σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου με τον έμμεσο εργοδότη.

" Ρυθμίζεται για πρώτη φορά με νόμο η δοκιμαστική περίοδος εργασίας, στο πλαίσιο της σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου. Συγκεκριμένα, προβλέπεται ότι η δοκιμαστική περίοδος θα έχει διάρκεια έως 12 μήνες, και η σύμβασή εργασίας μπορεί να καταγγελθεί χωρίς προειδοποίηση και χωρίς αποζημίωση απόλυσης, εκτός κι αν έχει συμφωνηθεί από τα συμβαλλόμενα μέρη κάτι άλλο.

" Επανακαθορίζεται ο χρόνος προειδοποίησης για την απόλυση εργαζόμενου με σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου, διάρκειας εργασίας από 12 μήνες έως 24 μήνες, σε ένα μήνα. Σε περίπτωση μη προειδοποίησης, τότε προβλέπεται αποζημίωση απόλυσης ενός μηνός.

" Ρυθμίζονται διαδικασίες για την απλούστευση των τρόπων ανακοίνωσης στοιχείων στις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, και γενικά διευκολύνεται η εποπτεία της τήρησης της εργατικής νομοθεσίας